جعفر جعفری گلدیر- بحران افغانستان، بحران تازهای برای ایران نیست. میتوان سابقه تنش در این کشور و اثرگذاری آن بر ایران را به جدایی از ایران در عصر قاجار پیش برد. ریشه اصلی این بحران به سرنگونی حکومت پادشاهی وقت توسط کمونیستهای طرفدار شوروی، و آغاز دخالت و در پی آن هجوم شوروی به آن کشور برمیگردد. در مقطع کنونی میتوان بحران افغانستان را از سه سطح تحلیل خرد (داخلی)، میانه (منطقهای) و کلان ( نقش قدرتهای جهانی) تحلیل کرد و بر اساس هر کدام به چشمانداز احتمالی آن بر نظم منطقهای و تأثیرش بر رفتار قدرتهای بزرگ و برعکس پرداخت.