سعید محمدی کاوند، تحلیل‌گر امور سیاسی و روابط بین‌الملل- اکثر تحلیلگران سیاسی معتقدند سال گذشته، علت اصلی پیروزی جو بایدن در رقابت برای ورود به کاخ‌ سفید، رأی‌دهندگان میانه رو، اعم از جمهوری‌خواه و دموکرات بودند که خسته از هیاهوی دولت قبلی، به‌دنبال ایجاد تغییر بودند. درمواجهه‌با همه‌گیری کووید-۱۹، تحولات سیاسی و بیکاری شدید نیز آمریکایی‌ها خواهان رهبری آرام، مطمئن و شایسته بودند که بتواند آن‌ها را در میان تلاطم موجود به ساحل آرامش برساند. این‌گونه بود که جو بایدن انتخاب شد.

هرچند، رقابت جو بایدن و دونالد ترامپ بسیار نزدیک بود و مسائل حاشیه‌ای زیادی ازجمله تقلب در انتخابات ازسوی جمهوری‌خواهان مطرح شد، اما در انتهای مسیر، این جو بایدن بود که با ۳۰۶ رأی الکترال برنده انتخابات سال ۲۰۲۰ شد. بااین‌حال، طبق نظرسنجی یو‌اس‌ای‌تودی و دانشگاه سافولک، با گذشت ۱۰ ماه از ریاست‌جمهوری بایدن، محبوبیت او به پایین‌ترین سطح ممکن یعنی ۳۸ درصد کاهش یافته است. آمریکا هرگز رئیس‌جمهوری به خود ندیده بود که طی یک‌سال از آغاز دوره‌اش در ریاست‌جمهوری به کمترین میزان محبوبیت برسد. نزدیک به ۴۶ درصد از افرادی که در این نظرسنجی شرکت کردند، بر این باور بودند که بایدن عملکرد مناسبی نشان نداده است. ۱۶ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، خود به بایدن رأی داده بودند.

طبق نظرسنجی ان‌پی‌آر، اکثر مردم آمریکا باور دارند که بایدن به وعده‌های انتخاباتی خود عمل نکرده است. بیشترین دغدغه مردم آمریکا، عملکرد ضعیف بایدن در مواجهه با مشکلات اقتصادی و تورم گزارش می‌شود. وقتی از رأی‌دهندگان پرسیده شد نگرانی‌های اصلی اقتصادی آن‌ها چیست، آن‌ها تورم را با ۳۹٪ در رتبه اول پاسخ‌ها قرار دادند. پس از آن، دستمزدها  با ۱۸٪، کمبود نیروی کار ۱۱٪، هزینه مسکن، بیکاری و قیمت گاز با ۹٪ به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. در حوزه اقتصاد، حتی به‌نظر بسیاری از کارشناسان آمریکایی، این کشور در زمان جو بایدن بیشترین نرخ تورم در سی‌سال گذشته را تجربه کرده است. درادامه، این نظرسنجی نشان می‌دهد دموکرات‌ها از برتری خفیف ۴۶ درصدی به ۴۱‌ درصد نزول پیدا کرده‌اند. دموکرات‌ها تلاش می‌کنند تا کنگره را تحت کنترل خود درآورند، اما عملکرد بایدن در زمینه مدیریت اقتصاد، کار را برای آن‌ها بیش‌از‌پیش دشوار ساخته است.

از هر زاویه‌ای نگاه کنیم، انتقادهای بسیاری به عملکرد ضعیف بایدن در دوره ریاست‌جمهوری به‌چشم می‌خورد. افزایش تاریخی تورم، ازجمله افزایش سرسام‌آور قیمت گاز، غذا و سایر کالاها، جنگ فرهنگی درباره ماسک، واکسیناسیون و ممنوعیت سفرها، بیماری بایدن، کهولت سن او و خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان، ازجمله مواردی است که عملکرد ضعیف دولت بایدن در آن‌ها مشهود است. باوجوداین، دولت بایدن تلاش کرده است دستاوردهایی نیز داشته باشد. ازجمله می‌توان به امضای قرارداد زیرساختی دو حزبی به ارزش ۱.۲ تریلیون دلار و پایین‌ترین نرخ بیکاری از سال ۱۹۶۹ اشاره کرد. واضح است آمریکایی‌ها عمیقاً بر سر رویه‌ها و سیاست‌های بایدن اختلاف‌نظر دارند. بااین‌حال، هفته گذشته کاخ‌ سفید به‌صراحت اعلام کرد بایدن قصد دارد در انتخابات سال ۲۰۲۴ شرکت کند. این خبر موجی از انتقادها ازسوی مردم و رسانه‌ها را در پی داشته است. سن بالای بایدن و وضعیت جسمانی ناپایدار او، نگرانی‌های بسیاری را حتی درمیان دموکرات‌ها برانگیخته است. حامیان بایدن تلاش می‌کنند او را در وضعیت مساعدی نشان دهند. بااین‌حال، او بارها درمقابل خبرنگاران، به‌خواب رفته یا مرتکب اشتباهات فاحشی شده است. فراموشی‌ِخاطر مکرر بایدن در سخنرانی‌ها و جلسات که به موضوع جذابی برای پیگیری رسانه‌ها تبدیل شده، دیپلماسی این کشور را تحت‌شعاع قرار داده است؛ برای مثال، او زمانی‌که با پاپ فرانسیس دیدار داشت، وی را با نامِ بازیکن بیسبال آمریکایی-آفریقایی معروف خطاب کرد. این‌دست اشتباهات نیز در کاهش محبوبیت بایدن بی‌تأثیر نبوده است.

بااین‌حال، به اعتقاد برخی از دموکرات‌ها، کوتاهی اصلی از جانب رسانه‌ها است که در انتقال برنامه‌های دولت بایدن موفق عمل نکرده‌اند و ارزش دستاوردهای او را آن‌گونه‌ که هست به مردم منتقل نکرده‌اند. دموکرات‌ها معتقدند تنها مشکلات اصلی دولت، بحث تورم و موضوع همه‌گیری ویروس کرونا است. این درحالی است که تقریباً ۴۰ درصد از آمریکایی‌ها، یعنی کودکان ۱۲ سال و بالاتر هنوز واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند. بسیاری از مردم آمریکا از عملکرد جو بایدن در کنترل ویروس کرونا و هزینه‌های بالای خدمات درمانی در آمریکا گلایه دارند. برای نمونه، در موضوع هزینه‌های سرسام‌آور بهداشتی می‌توان به یکی از توئیت‌های برنی سندرز اشاره کرد. او در این توئیت گفته بود «دیگر داشتن دندان در کهنسالی نشانه ثروت و تجمل است». این واقعیتی است که در آمریکا، به‌سبب هزینه‌های بالای دندانپزشکی، افراد عادی جامعه با درآمد معمولی از عهده ترمیم دندان‌هایشان برنمی‌آیند.

رشد اقتصاد در سه‌ماهه دوم سال ۶.۷ درصد کاهش یافت. همچنین شاخص رشد شغلی نیز در ماه اوت و سپتامبر روند نزولی داشت. بانک مرکزی آمریکا، نرخ بیکاری در سال جاری را به‌طور متوسط ۴.۸ درصد پیش‌بینی می‌کند. تورم سال ۲۰۲۱ از ۳.۴ درصد به ۴.۲ درصد رسیده است. بتسی استیونسون، اقتصاددان دانشگاه میشیگان و مشاور اقتصادی باراک‌ اوباما در دوره رئیس‌جمهور، بر این باور است که دلیل اصلی مشکلات اقتصادی و بیکاری در آمریکا تداوم همه‌گیری ویروس کرونا است. این امر اما بدیهی است که ویروس کرونا بر تولید ناخالص ملی تمامی کشورهای جهان تأثیری منفی گذاشته، بااین‌حال، ازنظر مردم آمریکا مسئله ناکارآمدی دولت بایدن در مدیریت این بحران نیز مطرح است.

سناریویی که برای بایدن و حزبش به کابوسی شبیه می‌ماند، احتمال تکرار داستانی مشابه‌با سال ۲۰۰۸ و وقوع بحران مالی جهانی در دوره ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش است که باعث شد میزان محبوبیت این رئیس‌جمهور آمریکا به ۲۵ درصد کاهش یابد. هرچند آن‌زمان به‌شدت با دوره ریاست‌جمهوری بایدن متفاوت بود و البته بوش سه‌ماه تا پایان دوره دوم ریاست‌جمهوری خود فاصله داشت (با دو انتخابات میان‌دوره‌ای)؛ درحالی‌که بایدن کمتر از یک‌سال با اولین انتخابات میان‌دوره‌ای خود فاصله دارد. مشکل بایدن و حزب او این است که محبوبیت آن‌ها روزبه‌روز روندی کاهشی را تجربه می‌کند و این احتمال می‌رود که حزب دموکرات در انتخابات سال ۲۰۲۴ تمامی کرسی‌های انتخاباتی را در مجلس سنا، خانه نمایندگان و ریاست‌جمهوری از‌ دست بدهد. باوجوداین، نکته جالب این جا است که دموکرات‌ها اقدام قابل تأملی برای جلب‌توجه و رضایت مردم در نظر نمی‌گیرند و به اقدمات اندک خود راضی هستند.

موضوع پایانی که این مورد نیز موجب نگرانی مردم آمریکا است، اختلاف بین جو بایدن و کاملا هریس، معاون اول بایدن است. به نقل از خبرگزاری سی‌ان‌ان، اختلاف بایدن و هریس بر سر لایحه بودجه زیرساختی است. هرچند که کاملا هریس در مصاحبه‌ای اذعان کرد هیچ اختلاف‌نظری با بایدن ندارد. همچنین به نقل از افراد نزدیک به کامالا هریس، رئیس‌جمهور بایدن، هریس را در جلسات مهم کاخ سفید دعوت نمی‌کند و به‌نوعی او را نادیده می‌گیرد. یکی از دلایل انتخاب کاملا هریس ازسوی دموکرات‌ها، این امیدواری بود که حضور او در این جایگاه بتوانند رأی سیاه‌پوستان و اقلیت‌های نژادی را برای جو بایدن به‌ارمغان بیاورد که البته در جریان انتخاب و پیروزی بایدن، این مهم محقق شد. بنابراین، کنار گذاشتن هریس، باعث بروز موجی از بدبینی و بی‌اعتمادی این قشر از جامعه به حزب دموکرات خواهد شد که درنهایت، به‌ضرر آن‌ها در انتخابات آتی تمام می‌شود. باید گفت تمامی این عوامل در کاهش محبوبیت بایدن چه در جامعه آمریکا و چه در حزب خودش تأثیرگذار هستند و درنتیجه، آینده او، به‌ویژه اینکه آیا تا دور دوم ریاست‌جمهوری در مقام خود باقی می‌ماند و آیا تک‌دوره‌ای شدن ریاست‌جمهوری به رویه‌ای در آمریکا تبدیل می‌شود، هنوز در پرده ابهام باقی مانده است.

تحلیل‌گران محترم یادداشت‌های خود را به آدرس ایمیل فرهنگ دیپلماسی (info@farhangdiplomacy.com) ارسال کنند.